Yapay Zekâ mı, Gerçek mi? Deepfake Teknolojisi "Gerçekliği" Yeniden Tanımlıyor

Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Yazılım Mühendisliği (İngilizce) Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Kristin Surpuhi Benli, yapay zekâ destekli ses ve görüntü üretim teknolojileri olan **"deepfake"**in, üretkenliğin yanında sahteciliği de kolaylaştırdığını ve dijital çağda "gerçeklik" kavramını köklü bir dönüşüme uğrattığını belirtti.

Deepfake Teknolojisi Nedir?

Dr. Öğr. Üyesi Benli, yapay zekâ destekli ses ve görüntü üretim teknolojisinin "deepfake" olarak adlandırıldığını ifade etti. Deepfake kelimesinin, 'deep learning' (derin öğrenme) ve 'fake' (sahte) kelimelerinin birleşiminden oluştuğunu belirten Benli, bu teknolojinin derin öğrenme algoritmalarını kullanarak gerçeğe son derece yakın sahte video, ses veya görüntüler ürettiğini kaydetti.

Hem Üretkenlik Hem de Kötüye Kullanım Alanları

Yapay zekâ ile üretilen bu içeriklerin sinema, eğitim, reklam ve medya gibi pek çok alanda kullanıldığını dile getiren Benli, uygulanan alanları şöyle özetledi:

• Olumlu Kullanım: Reklamlar, uzaktan eğitim videoları, dijital oyunlardaki karakterler ve farklı dillere çevrilen içerikler, bu teknoloji sayesinde hızlı ve düşük maliyetle hazırlanmaktadır.

• Kötüye Kullanım: Aynı teknolojiler, sahte haber üretimi, dolandırıcılık ve bilgi kirliliği yaratmak gibi amaçlarla kötü niyetli kişiler tarafından kullanılabilmektedir. Gerçekte yaşanmamış bir konuşma veya olay, deepfake ile gerçekleşmiş gibi sunulabilir.

İkna Ediciliğin Sırrı ve Ayırt Edici Unsurlar

Deepfake videoların ikna edici olmasının temelinde, derin öğrenme modellerinin görüntü ve ses üretiminde sunduğu artan gerçekçilik ve ayrıntı düzeyinin yattığını anlatan Dr. Öğr. Üyesi Benli: "Yüz ifadeleri, göz kırpma, ışıklandırma ve ten dokusu gibi detaylar artık çok daha doğal biçimde taklit edilebiliyor," dedi.

Deepfake Videolarda Dikkat Edilmesi Gereken Ayırt Edici Unsurlar:

• Göz kırpmanın doğal olmaması.

• Ağız hareketleri ile ses arasında senkronizasyon problemleri.

• Ten rengi geçişlerindeki yapaylık.

• Işık yansımalarının doğallıktan uzak olması.

• Saç ve kenar detaylarında görülen bozulmalar.

Gerçeklik Kavramının Dönüşümü ve Bireysel Kontrol

Dr. Öğr. Üyesi Benli, yapay zekâ teknolojileriyle birlikte dijital çağda "gerçeklik" kavramının köklü bir dönüşüm geçirdiğini belirterek, artık görülen, duyulan ve okunan içeriklerin gerçekten olup olmadığının sorgulanması gerektiğini söyledi.

Doğruluğu Sorgulamak İçin Bireysel Öneriler:

1. Kaynak Araştırması: İçeriğin kaynağı araştırılmalı ve videonun paylaşıldığı hesabın güvenilirliği değerlendirilmelidir.

2. Karşılaştırma: Aynı olaya dair farklı kaynaklardan gelen videolar veya haberlerle karşılaştırma yapılmalıdır.

3. Tutarsızlık Analizi: Videodaki ses ve görüntü arasındaki tutarsızlıklar dikkatle analiz edilmelidir.

4. Destek Araçları: Yapay zekâ destekli tespit araçları da sahte içeriklerin belirlenmesinde önemli bir destek sunar.