Yaşlılara Yönelik Dolandırıcılık Vakalarında Büyük Artış: Aileler İçin Önemli Uyarılar

Yaşlıları hedef alan dolandırıcılık vakalarının maliyeti, sıklığı ve karmaşıklığı dünya genelinde alarm verici düzeyde artış göstermektedir. Siber güvenlik uzmanı ESET'in incelemesine göre, yalnızca 2024 yılında 60 yaş üstü Amerikalıların çevrimiçi dolandırıcılık nedeniyle bildirdiği kayıp, bir önceki yıla göre yüzde 43 artışla yaklaşık 4,9 milyar dolara ulaştı. Yaşlılara yönelik dolandırıcılıkta ortalama kayıp ise 83 bin dolardır.

Ailelerin bu riski azaltmak için açık iletişim ve teknik önlemleri birleştirmesi gerekmektedir.

Dolandırıcılar Neden Yaşlıları Hedef Alıyor?

Saldırganlar, yaşlıları hedef alırken onların sahip olduğu ekonomik ve davranışsal özelliklerden faydalanır:

• Ekonomik Güç: Birçok yaşlının nakit tasarrufları, emeklilik hesapları veya istikrarlı servet kaynakları bulunur.

• Davranışsal Eğilimler: Güven ve otoriteye ilişkin nesiller boyu süregelen alışkanlıklar, "resmî" gibi görünen telefonlara veya mektuplara karşı duyarlılığı artırır.

• Sosyal İzolasyon: Bu durum, flört dolandırıcılığı gibi ilişki temelli dolandırıcılıkların yıkıcı etkisini artırır.

• Teknolojik Zorluklar: Düzinelerce çevrimiçi hesabı yönetmekte zorlanma, eski cihaz ve güncel olmayan yazılım kullanma, tüm hesaplarda aynı parolayı kullanma gibi teknolojik zafiyetler bulunur.

• Gelişmiş Saldırı Araçları: Saldırganlar, YZ destekli ses klonlama ve ele geçirilmiş kimlik bilgileri veri tabanları gibi araçlarla planlarının inandırıcılığını artırır.

Davranışsal Güvenlik: Aile İletişimi ve Çözüm Planı

Etkili koruma sağlamak için teknolojik önlemler kadar davranışsal önlemler de önemlidir.

• Açık İletişim Kuralı: Para göndermeden önce her zaman iki kez kontrol edileceği kuralı koymak, önemli bir savunma katmanı oluşturur.

• Duraklat ve Doğrula: Aile içinde, herhangi bir finansal talep için başvurulacak bir "doğrulama arkadaşı" belirlemek esastır.

• Bankacılık Korumaları: Ebeveynlerin veya büyükanne/büyükbabanın bankasının sunduğu özel korumalar (büyük havalelerde uyarılar, doğrulama aramaları) kullanılmalıdır.

• Aciliyet Hissine Dikkat: Dolandırıcılar, insanları harekete geçmeye ikna etmek için aciliyet, otorite ve kıtlık hissi uyandırır; bu tür duygusal manipülasyonlara karşı dikkatli olunmalıdır.

Temel Cihaz ve Hesap Siber Hijyeni

Yaşlı akrabaların siber güvenlik boşluklarını kapatması için alması gereken teknik önlemler şunlardır:

• Parola Yönetimi: Değerli olan her çevrimiçi hesap için güçlü ve benzersiz parolalar oluşturmak ve saklamak için bir parola yöneticisi kullanmak.

• İki Faktörlü Kimlik Doğrulama (2FA): Mümkün olduğunca 2FA'yı etkinleştirmek (tercihen SMS yerine mobil kimlik doğrulama uygulaması veya donanım anahtarı kullanarak).

• Güncellemeler: Tüm cihazlar (telefon, tablet, bilgisayar) için otomatik güncellemeleri etkinleştirmek.

• Güvenlik Yazılımı: Tüm cihazlara saygın bir güvenlik yazılımı yüklemek.

• Dikkatli Davranış: İstenmeyen mesajlardaki ekleri indirmemelerini veya bağlantılara tıklamamalarını hatırlatmak.

Kötü Senaryoda Hızla Yapılması Gerekenler

Dolandırıcılık mağduriyeti durumunda, parayı geri alma şansını artırmak için hızla harekete geçmek gerekir:

1. Havale İşlemlerini Dondurun: Bankanın bilgilendirildiğinden ve dışarıya yapılan havale işlemlerinin durdurulduğundan emin olun.

2. Her Şeyi Belgelendirin: Dolandırıcılıkla ilgili telefon numaraları, e-postalar veya ekran görüntüleri kaydedilmelidir.

3. Resmi Bildirim: Emniyet Genel Müdürlüğü'nün Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı'na veya E-Devlet üzerinden "Siber Suç İhbar" hizmeti aracılığıyla şikâyette bulunun.

4. Krediyi Dondurun: Akrabanın adına yeni kredi hesapları açılmasını önlemek için krediyi dondurun.

5. Duygusal Destek: Mağduru suçlamak yerine, bir suçun kurbanı olduklarını hatırlatarak duygusal destek sağlayın.